06 grudnia 2020

Zamiast św. Mikołaja

6 grudnia jest kojarzony z Mikołajkami. Święty Mikołaj, postać rozdająca dzieciom podarki, jest w istocie obca naszej kulturze. Została wprowadzona przez naleciałości chrześcijańskie. Posiadamy rodzime, ludowe i świeckie odpowiedniki: Spas Zimowy, Gwiazdor, Dziadek Mróz. Właśnie te postacie powinniśmy przyjąć do zwyczaju.

O Spasie Zimowym niewiele wiadomo. Jest to postać mitologii słowiańskiej. Ma długą białą brodę. Wręcza on podarki dzieciom, które to podarki wkłada do butów. Jeśli buty są brudne, wkłada ziemniaki. Tyle wystarczy. :-) Dlaczego obrano 6 grudnia? Od tego dnia zwyczajowo zaczęto bardziej odczuwać zimę, mrozy i opady śniegu stawały się coraz większe. Tego dnia powinno się rozwieszać w miejscach powszechnych ozdoby zimowe.
Przybliżony wygląd Spasa Zimowego: kliknij tutaj.

Innymi ludowym odpowiednikiem św. Mikołaja jest Gwiazdor. Gwiazdor jest ubrany w baranicę i futrzaną czapkę, twarz ma umazaną sadzą. Na drzewcu ma ruchomą gwiazdę. Rozdaje podarki z worka, wśród podarków są orzechy i jabłka. Dla niegrzecznych mogą być rózgi. Podarki rozdaje osobiście lub podkłada pod choinkę lub jemiołę. Robi to w Święto Godowe 21 grudnia.

Jeszcze innym, świeckim odpowiednikiem św. Mikołaja jest Dziadek Mróz (na rysunku tytułowym), postać najbardziej wypromowana przez Związek Radziecki i niektóre kraje Bloku Wschodniego, acz mająca dłuższe tradycje. Dziadek Mróz rozdaje podarki wspólnie ze swoją wnuczką, Śnieżynką. Dziadek Mróz jest brodatym i siwym starcem, ubrany jest kożuch barwy czerwonej, błękitnej albo srebrnej przepasany sznurem, w uszankę lub futrzaną czapkę, na nogach walonki. Podpiera się kosturem. Żoną Dziadka Mroza jest Starucha Zima. Może im towarzyszyć chłopczyk – Dziecko Nowy Rok. Dziadek Mróz porusza się srebrnym zaprzęgiem konnym, trójką. Podarki wręcza osobiście lub zostawia pod choinką. Pod choinką podarek może być zapakowany na czerwono lub w skrzynie. Działa w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia (Nowy Rok).

Podsumowując, 6 grudnia prezenty rozdaje dzieciom Spas Zimowy, 21 grudnia w Święto Godowe robi to Gwiazdor, a w noc z 31 grudnia na 1 stycznia Nowy Rok prezenty rozdaje Dziadek Mróz. Żadnego świętego Mikołaja!

Czytaj również: Zamiast Bożego Narodzenia